Zaproponowana forma Memoriału Wolnego Słowa została sprowadzone do jednoznacznego gestu w przestrzeni ulicy Mysiej, któremu podporządkowano pozostałe decyzje projektowe. Za punkt wyjścia – inspirację, która ostatecznie zdefiniowała surową i monochromatyczną estetykę pomnika – potraktowano fizyczny zapis cenzurowanych tekstów. Bezpośrednim odniesieniem do zamazywanej treści – symbolicznego knebla jest Pas Cenzury – element architektoniczny przy pomocy którego opowiadana jest historia sprzeciwu wobec cenzury w tym polskiej walki o wolność doby lat osiemdziesiątych.

Finałem opowieści o cenzurze i walce podjętej z nią przez tysiące zwykłych ludzi jest memoriał – miejsce w którym czarna wstęga „odkleja” się od posadzki placu. To miejsce refleksji pozbawione jednak pomnikowego patosu – zamiast wygrawerowanych nazwisk czy słów poety, wyeksponowano prosty symbol zrywania cenzorskiego paska.